Αν εξετάσουμε την χριστιανική θρησκεία με γνήσιους όρους διαλεκτικής, καταλήγουμε αβίαστα στο συμπέρασμα ότι δεν μπορεί να υπάρξει Θεός χωρίς τον Διάβολο. Και φυσικά, δεν μπορεί να υπάρξει Χριστός χωρίς τον Αντίχριστο, για να πάρουμε ένα «ζευγάρι» όπου τα γλωσσικά σημεία μοιάζουν αρκούντως εύγλωττα. Κατά συνέπεια, πιστεύω στον έναν σημαίνει ότι πιστεύω και στον άλλον – στη θέση του «πιστεύω» θα μπορούσε να βρίσκεται οποιοδήποτε άλλο ρήμα, πχ. το «φοβάμαι», για να θυμηθούμε την ηρωίδα της Mia Farrow στο Rosemary’s Baby και τις συνέπειες της αυστηρότατης καθολικής ανατροφής της. Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι θεοποίηση και δαιμονοποίηση είναι στην πραγματικότητα δύο έννοιες συγγενικές, συμπέρασμα που δεν πρέπει να εκπλήσσει κανέναν καθώς αμφότερες βρίσκουν πρόσφορο έδαφος εφαρμογής και ανάπτυξης στην περιοχή του αγνώστου. Οτιδήποτε μας διαφεύγει, καθετί που δεν μπορούμε να αγγίξουμε, να συλλάβουμε και να κατανοήσουμε γίνεται για μας ο Θεός ή ο Σατανάς. Και τίποτα δεν υπήρξε πιο απρόσιτο σε ολόκληρη την Ιστορία της ανθρωπότητας από την ίδια τη Φύση.Σε μια εποχή που επιστήμη και τεχνολογία θριαμβεύουν, όσο αυτές διευκολύνουν τη ζωή μας, άλλο τόσο μας απομακρύνουν από την μ
ητέρα-φύση. Η πραγματικότητα πλέον περπατά στα τυποποιημένα μονοπάτια της αστικής αποξένωσης, μακριά από κάθε έννοια δημιουργικότητας. Ο κήπος της Εδέμ είναι πλέον ο κήπος ενός Άλλου, όχι πάντως του εαυτού μας, ο οποίος στη θεωρία τον αντιμετωπίζει ως μια τοποθεσία ουτοπική και στην πράξη τον αποφεύγει σαν τον…διάολο. Τι θα συμβεί όμως εάν ο σύγχρονος άνθρωπος αποφασίσει, προκειμένου να γιατρέψει τα τραύματά του, να επιστρέψει σε ένα περιβάλλον φυσικό, όμοιο με εκείνο των πρωτόπλαστων; Πιο συγκεκριμένα, ποια θα είναι η έκβαση μίας τέτοιας επιστροφής για ένα ζευγάρι μακρινών απογόνων του Αδάμ και της Εύας;Ο Lars von Trier δεν μοιάζει καθόλου αισιόδοξος στη δική του απάντηση (η παρεξηγημένη αφιέρωση της ταινίας στον Andrei Tarkovsky ανοίγει έναν ενδιαφέροντα διάλογο με το σινεμά του τελευταίου όπου φύση και άνθρωπος εντάσσονταν σε ένα αρμονικό όλον) .
Ο θάνατος του μικρού παιδιού, σε μια αλησμόνητη εναρκτήρια σεκάνς και διόλου τυχαία καθώς γίνεται μάρτυρας της ερωτικής επαφής των γονιών του (η άγνωστη σε αυτό δημιουργός πράξη), συνιστά απλώς την αφορμή για να εξερευνήσει πάλ
ι ο Δανός σκηνοθέτης την αθεράπευτη εμμονή του με τη Γυναίκα. Η τελευταία έχει γίνει αντικείμενο βασανιστικής εικονογράφησης στο πλαίσιο κάθε γνωστής κοινωνικής δομής (Breaking the Waves, Dancer in the Dark, Dogville). Τώρα, ο Trier απογυμνώνει τον καμβά του από καθετί περιττό (συμπεριλαμβανομένων και των ίδιων των ανθρώπων) και επιστρέφει το μυστήριο της θηλυκής φύσης σπίτι του. Η ηρωίδα της Charlotte Gainsbourg ενσωματώνει τη δημιουργό-Γυναίκα, εκείνο το αίνιγμα που είναι καταδικασμένο να προκαλεί φόβο, θαυμασμό, πόθο, μίσος και λατρεία στα αρσενικά. Με δύο λέξεις: θεοποίηση και δαιμονοποίηση. Τα πρώτα επίπεδα του ξεχωριστού αυτού φιλμ ξεγελούν, αλλά ο ήρωας του Willem Dafoe δεν είναι ο Αντίχριστος του τίτλου. Αντιθέτως, είναι ο άνθρωπος στη σύγχρονη εκδοχή του. Εγκεφαλικός και αλαζόνας, προσπαθεί με την εκλογίκευση να εξηγήσει τα πάντα. Μέχρι που θα κληθεί να αντιμετωπίσει τη φύση του, τη Δημιουργό του, και τότε θα βρεθεί να παλεύει γυμνός, με μόνο όπλο τα πρωτόγονα ένστικτά του. Ο Αντίχριστος (και ο Χριστός) είναι η γυναίκα της Gainsbourg, η φύση, η δημιουργία. Ο άντρας του Dafoe πρέπει να τη σκοτώσει για να συνεχίσει την ζωή του, θεραπευμένος.Ο δημιουργός Trier όμως θα διαλέξει την άλλη πλευρά και θα προσφέρει το καλύτερο φιλμ της καριέρας του.
.jpg)
8 σχόλια:
Κι εσένα σε ενθουσίασε; Εμένα μου φαίνεται από τις μεγαλύτερες απατεωνιές του Τρίερ. Πολύ δήθεν, πολύ πρόκληση χωρίς ουσία. Ένιωσα πολύ άσχημα συναισθήματα και στο τέλος δεν ήξερα πως να τα δικαιολογήσω. Ποιος ο λόγος να νιώσω τόσο χάλια χωρίς να αποκομίσω κάτι; Ο μισογυνισμός σε όλο του το μεγαλείο και το λέω εγώ που τις γυναίκες μας μισώ σαν είδος! Κι όμως δεν μπορώ να την πω κακή ταινία. Σίγουρα όμως δεν μπορώ να την πω και αριστούργημα.
Νομίζω πάντως πως ο σκοπός του Τρίερ ήταν μόνο να προκαλέσει, να συζητηθεί και ίσως να αποβάλλει κάτι από όλα αυτά που κουβαλάει στην ψυχή του(και να τα φορτώσει στον θεατή).
Ωραία περιγραφή Αχιλλέα!
Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ταινία απ' τον Trier. Δϊνει τεράστιες διαστάσεις νομίζω στις λέξεις Φύση και λογικός. Είχαμε συνηθίσει να ακούμε πως η ύπαρξη Θεών και Δαιμονων βρίσκει εφαρμογή από την έλειψη λογικής. Ο Trier εδώ αποδεικνύει(;) το αντίθετο. Είναι το ελειπές της λογικής, και ταυτόσημα ο καθολικός ασπασμός της, που σημασιοδοτεί το ανεξήγητο. Δίνοντας του μια μεταφυσική απόχρωση. Υπάρχει όμως πιο μεταφυσική διάσταση από τη λογική, την παραφυσική αυτή δύναμη με την οποία πεισματικά αυτοτραυματιζόμαστε;
Εννοείται πως σε μια τέτοια μάχη ο άνθρωπος, εγκεφαλικός και αλαζόνας (και το λέω αυτό χωρίς διαχωρισμό φύλλου) δεν θα είχε καμία ελπίδα και πολύ σωστά πράττει ο Trier. Ωστόσο,
αν εξετάσουμε την χριστιανική θρησκεία με γνήσιους όρους διαλεκτικής,
δεν μπορούμε να δεχτούμε το γεγονός ότι η φύση είναι κάτι που ορίζεται ή καθορίζεται καθαρά από το περιβάλλον, ούτε ότι το καλό και το κακό υπάρχουν ελεύθερα εκεί έξω, επηρεάζοντας τις πράξεις και την ζωή μας. Αφού μας είπαν ότι φύση είναι ο ίδιος ο άνθρωπος και το καλό με το κακό ενυπάρχουν μέσα μας και απλά διαλέγουμε κάθε φορά τον νικητή για να πορευτούμε. Ο κήπος παρόλα αυτά όντως αναφέρεται σε κάτι ξένο για εμάς, στο οποίο προφανώς και εμείς θα νιώθαμε ξένοι και διαφορετικοί (αντιδρώντας διαφορετικά ακόμα και για εμάς), αλλά το γεγονός ότι το κακό ενσωματώνεται στην γυναίκα (και μάλιστα στην απόλυτη μορφή του όπως είναι ο Αντίχριστος) είναι καθαρά η άποψη του Τrier αλλά αν και σεβαστή, παραμένει από «περίεργη» (χρησιμοποιώ αυτή τη λέξη για να μη παρεξηγηθώ) έως ακραία/προκλητικά τεκμηριωμένη. Όχι γιατί δεν μπορεί να ισχύει κάτι τέτοιο αλλά γιατί (και βοήθησέ με αν κάνω λάθος) μοιάζει να γίνεται λίγο εκβιαστικά από τον σκηνοθέτη. Ακόμα και ο τίτλος της ταινίας μοιάζει βαρυγδουπικά ιδανικός για κάτι τέτοιο. Μη ξεχνάς άλλωστε ότι και η γυναίκα από τον άντρα προ-ήρθε και ότι η λογική είναι ένα από τα πρωτόγονα όπλα του ανθρώπου. Αν καταλαβαίνεις τι εννοώ (και εγώ μαζί σου).
Δέχομαι ότι ο Trier έφτιαξε μια ταινία η οποία μιλώντας με πρωτόγονους όρους έχει την δυνατότητα/μαγκιά να ερμηνεύεται και να ερμηνεύει από/την ανθρώπινη φύση και μεγάλη η μαγκιά του. Απλά δεν μπορώ να δεχτώ (ή να ασπαστώ) τις προσωπικές απόψεις του επί του θέματος.
Μη με παρεξηγήσεις, δεν έχω απορρίψει την ταινία, ακόμα το ψάχνω, γιαυτό και το σχόλιο έχει χαρακτήρα αναζήτησης και όχι αντίδρασης.
Καλησπέρα.
Δεν μου φάνηκε πως το "Αντίχριστος" πήγαινε για τη γυναίκα...
Θα τα πούμε.
Με δεδομένα τις διαφωνίες μου για το φιλμ και την ενδιαφέρουσα ανάλυση του Αχιλλέα θα πω το κλασικό και τετριμμένο " δε συμφωνώ με τις απόψεις του γράφοντα αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμα του να τις πιστεύει"
Θα συμφωνήσω με την Annie Hall για τον μισογυνισμό σε όλο του το μεγαλείο. Ο Αντίχριστος μπορεί να αναφέρεται γενικά στην ανθρώπινη φύση (και τη φύση καθαυτή -- άλωστε αποτελούμε μέρος της), ωστόσο νομίζω ο Τριερ φρόντισε καλά να επικεντρωθεί στη γυναίκα ως υπεύθυνη αρκετών δεινών. Αν ήθελε να αναφερθεί αλλού και να μη ρίξει όλο το φταίξιμο πάνω της μπορούσε να το κάνει με πιο πολύ τακτ...
Από τεχνική άποψη, ωστόσο, νομίζω ότι ήταν η καλύτερη δουλειά του μέχρι σήμερα.
Annie,
Στέκομαι απέναντι από σένα εδώ. Κατά τη γνώμη μου, η αλαζονική και προβοκατόρικη περσόνα που λανσάρει το Trier ζημιώνει αρκετές φορές τις ταινίες του. Αν το Antichrist δεν έφερε την υπογραφή του, πιθανολογώ ότι θα το ακολουθούσε ο θριαμβευτικός τίτλος του cult αριστουργήματος. Επίσης, όπως θα κατάλαβες από τα γραφόμενά μου, δε βρήκα σε καμία περίπτωση στο φιλμ μισογυνισμό.
Kioy,
ευχαριστώ για το καλό σου λόγο. Συμφωνώ με το μεστό σου σχόλιο και προσυπογράφω τα περισσότερα σημεία στο δικό σου κείμενο για την ταινία.
Chris Z,
ενδιαφέρον το σχόλιό σου. Δεν μπορώ να πω ότι νιώθω ακριβώς έτοιμος για να δώσω σίγουρες απαντήσεις, η ταινία εξακολουθεί να βρίσκεται στο μυαλό μου μέρες μετά. Θα μπορούσαμε ίσως να δικαιολογήσουμε την επιλογή του Trier στην οποία αναφέρεσαι ως επιλογή συμβόλων. Προφανώς, οι "ήρωες" των Daffoe και Gainsbourg δεν μας απασχολούν χαρακτηρολογικά, παρά μόνο σε ένα συμβολικό επίπεδο. Και το ακατανόητο για τον Trier μυστήριο της γυναικείας φύσης, που τον τυραννά επανειλημμένως σε μεγάλο κομμάτι της φιλμογραφίας του, ταίριαζε γάντι για να συγκεντρώσει πάνω του το άγνωστο στο οποίο αμφότεροι αναφερόμαστε. Όσο και αν ακουστεί περίεργο, φρονώ πως η επιλογή του είναι απόλυτα ειλικρινής. Η επιθυμία του και ταυτόχρονα η αδυναμία του να συλλάβει τη Γυναίκα εκφράζεται εδώ με αυτόν τον τρόπο και με τη σιγουριά πολυάριθμων πηγών να στηρίζουν την "μυθολογία" της ταινίας του (ήρθε πιο μελετημένος ο Trier απ' ότι θα πίστευαν οι βιαστικοί επικριτές του). Ωστόσο, αυτό που προσθέτεις στο τέλος (περί προέλευσης του ενός φύλου από το άλλο), δείχνει ίσως και τη δύναμη του φιλμ να λειτουργήσει πέρα από τη φυλετική μάχη.
Ενδιαφέρομαι για τις σκέψεις που κάνεις για το φιλμ τώρα που έχουν περάσει περισσότερες μέρες. Ευχαριστώ.
Πάνος,
Όντως μοιάζει περιοριστικά απόλυτη η συγκεκριμένη δήλωσή μου στο κείμενο, αλλά περισσότερο αποτελεί αντίδραση στην επικρατούσα στην κριτική αντίληψη που βλέπει ότι ο Daffoe ενσαρκώνει τον Αντίχριστο, είκοσι χρόνια μετά το ρόλο του Ιησού στον Τελευταίο Πειρασμό. Θα ήθελα να ακούσω όμως και τη δική σου άποψη.
nonick,
ευχαριστώ πολύ για το σχόλιο.
Dynx,
για το μισογυνισμό και την προσωπική μου άποψη τα λέω πιο πάνω στο σχόλιό μου. Τεχνικά μιλώντας ο Trier επιστρέφει σε σημαντικό βαθμό στις αισθητικές επιλογές της πρώτης του τριλογίας (Element of a crime, Epidemic, Europa), χωρίς όμως να έχει εγκαταλείψει πλήρως τους δογματικούς κανόνες. Προσωπικά βρίσκω το συγκερασμό αυτόν επιτυχημένο, όμως πιστεύω ότι το Europa αποτελεί την ανώτερη τεχνικά ταινία του.
δεν ξερω αλλα με ψυχοπλακωσε πολυ αυτη η ταινια.πως να το πω?[url=http://teniesonline.ucoz.com/load/11-1-0-1698]Antichrist - Αντίχριστος (2009)[/url]
Δημοσίευση σχολίου