A FISH CALLED WANDA (1988)

Ο Cary Grant ή κατά κόσμον Archibald Leach έγινε με τον τρόπο του αναπόσταστο κομμάτι της αμερικανικής κουλτούρας όντας Άγγλος στην καταγωγή. Διέθετε βρετανική φινέτσα και αμερικάνικη γοητεία. Ήταν το ιδανικό crossover μεταξύ των συγγενών πλευρών της αγγλοσαξονικής αυτοκρατορίας. Εξωτικός και παραδοσιακός ταυτόχρονα.


Δύο χρόνια μετά τον θάνατό του, ο Archie Leach πρωταγωνιστεί σε μια πανούργα κωμωδία εμπνευσμένη απ’ την αγγλοαμερικανική αντιπαράθεση. Το μοντέλο του ιδανικού Σάξονα διαλύεται στους πόλους του με καταλύτη την απατεώνισσα Wanda. Η ευήλια, ευάερη και με μεγάλα μπαλκόνια Jamie Lee Curtis γίνεται ο αστάθμητος παράγοντας στην μουντή ζωή του John Cleese. Πλέον το θέμα δεν είναι γονιδιακό, γίνεται πολιτισμικό.

Μαζί με την Wanda αποβιβάζεται ως εισβολέας ο Kevin Klein, ο Αμερικάνος εραστής που πιθηκίζει την ευρωπαϊκή κουλτούρα καταχρώμενος τον Νίτσε, απαγγέλοντας ασυνάρτητες φράσεις στα ιταλικά (με ισχυρές οργασμικές παρενέργειες) ενώ δεν παραλείπει να χλευάσει οτιδήποτε βρετανικό ως πομπώδες και σνομπ. Ο Leach, αντίθετα, διάγει βίο τυπικό και αστικό στο αποστειρωμένο (interactively και… intercoursely) πατρικό της γυναίκας του. Οι δυο τους μονομαχούν για τα μάτια της ίδιας γυναίκας με όπλο την γλωσσομάθειά τους.


Ο Klein και η Curtis είναι παράλληλα οι Αμερικάνοι που προσπαθούν να την φορέσουν στους Βρετανούς της συμμορίας τους, τον κεκέ εκτελεστή του Michael Palin και τον George Thomasson του… Tom Georgeson που υποδύεται τον αδίστακτο εγκέφαλο της ληστείας. Όποιος πάρει τα διαμάντια έφυγε για Νότια Αμερική (η Βραζιλία υπήρξε πάγιο αίτημα των απανταχού Pythonικών, να μην ξεχνιόμαστε).

Όλοι οι σάξονες της ταινίας πέφτουν θύματα της έλξης τους προς το εξωτικό είτε αυτό είναι μια ξένη χώρα, είτε ένα σπάνιο ψάρι ή ακόμη και η προφορά ξένων λέξεων. Ο Archie κι η Wanda όμως ανακαλύπτουν το εξωτικό στην σαξονική ιδιοσυγκρασία τους. Ο ένας στο πρόσωπο του άλλου αναγνωρίζει το αντίθετό του - και ξέρετε τι λένε για τα ετερώνυμα. Έτσι η ζωηρή συμμορίτισσα επιλέγει τον ξενέρωτο δικηγόρο κι αυτός αφήνει πίσω του τους «νεκροζώντανους»* και γίνεται… ο Cary Grant.

Ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας είναι 200 χρόνια μακριά αλλά η προσπάθεια για επιρροή (κι απ’ τις δύο πλευρές) δεν έχει τελειώσει. Η επίθεση είναι αναίμακτη και πλέον γίνεται στο way of life. Ο Ατλαντικός δεν είναι εμπόδιο αλλά δίαυλος. Όλοι είναι περίεργοι για το γίνεται στην απέναντι πλευρά. O Charles Crichton, στο κύκνειο άσμα του, καυτηριάζει την εισβολή στο νησί της αμερικάνικης αρτηριοσκληρωτικής κουλτούρας. Για να το καταφέρει χρησιμοποιεί κωμικά στοιχεία οικεία στον σινεφίλ: τον Archie Leach, δύο Montys και κάτι απ’ την αύρα των Ealing Studios, των οποίων υπήρξε ευλαβής «υπάλληλος» για αρκετά χρόνια (σε κάθε προβολή του Ψαριού επανέρχεται σχεδόν αυτονόητα το Lavender Hill Mob). Ακολουθώντας δογματικά μια πολύ συγκεκριμένη χαρακτηρολογία, που εγκαινιάστηκε στο Hollywood και τελειοποιήθηκε, εύλογα, στα Ealing, σκιαγραφεί τον γοητευτικό αλλά και άξεστο και κάφρο και υπερόπτη Αμερικάνο, που έρχεται στο Νησί ακριβώς για να επιβάλλει τον αμερικανισμό του κάνοντας ότι του καπνίσει. Φωνάζει στο πεζοδρόμιο (πράγμα αδιανόητο στο Λονδίνο), μπαινοβγαίνει ως Φαντομάς σε ιδιωτικές κατοικίες - κι ολ’ αυτά μέχρι να βρει την αφορμή και να αρχίσει το κήρυγμα για την σφιχτοκωλιά των Άγγλων. Η θέση του σκηνοθέτη όμως δεν είναι αντιαμερικανική, τουλάχιστον όχι απ’ την στιγμή που η μεταστροφή των «φινετσάτων» συμπατριωτών του μεταφράζεται σε αναζήτηση για κάτι λιγότερο ζοφερό απ’ την θατσερική Αγγλία. Ο παρακάτω μονόλογος είναι ενδεικτικός:

"Wanda do you have any idea what it's like being English? Being so correct all the time? Being so stifled by this dread of doing the wrong thing, of saying 'Are you married?' and hearing 'My wife left me this morning.' . . . You see, Wanda, we're all terrified of embarrassment. That's why we're so dead. Most of my friends are dead. We have these piles of corpses* to dinner."

(το απαραίτητο happy ending για αυτήν την διαβολεμένα αστεία ταινία δεν θα μπορούσε παρά να τελεστεί στο αεροπλάνο: ένας Άγγλος ερωτευμένος με μια Αμερικανίδα δραπετεύει απ’ την σαξονική επιρροή.) ...

Θοδωρής Καραμανώλης